Siapa yang mandul minda.

Assalamualaikum.

Mandul minda tuduhan melulu: DBP.
KUALA LUMPUR: Ketua Pengarah Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP), Datuk Dr Firdaus Abdullah, menafikan dakwaan kononnya DBP mengalami sindrom 'kemandulan minda' kerana gagal membuat penyelidikan untuk mencari istilah baru bahasa Melayu.
Beliau menegaskan, tuduhan itu bukan saja tidak berasas, malah tidak adil dan melulu kerana dibuat tanpa penyelidikan terlebih dulu mengenai kaedah yang digunakan DBP dalam mendaulatkan bahasa kebangsaan.
"Saya bukan saja kecewa malah terperanjat kerana tuduhan itu dibuat bekas ahli akademik yang dihormati. Berfikirlah dulu sebelum bercakap, jangan segala yang terfikir dicakapkan seperti bidalan bercakap siang pandang-pandang, cakap malam dengar-dengar.
"Sekali imbas tuduhan itu mungkin dianggap memalukan DBP, tetapi sebenarnya ia berbalik kepada mereka dan menunjukkan betapa sesetengah pihak tidak pernah membuat penyelidikan atau sekurang-kurangnya bertanya kepada DBP mengenai kaedah yang digunakan dalam mencari istilah baru bahasa Melayu," katanya ketika ditemui di DBP, semalam.
Beliau mengulas dakwaan Ahli Parlimen Grik, Datuk Dr Wan Hashim Wan Teh, bahawa Jawatankuasa Istilah DBP mengalami 'kemandulan minda' kerana gagal membuat penyelidikan seperti sarjana dan ilmuwan silam untuk mencari istilah baru bahasa Melayu. Pada sidang Dewan Rakyat kelmarin, Dr Wan Hashim berkata, kegagalan jawatankuasa itu menyebabkan DBP cenderung meminjam perkataan Inggeris dan menjadikannya istilah Melayu sehingga Kamus Dewan kini seolah-olah gedung bahasa rojak.
Firdaus berkata, DBP sentiasa membuat penyelidikan dalam mencari istilah baru bahasa Melayu, terutama jika istilah itu diambil dari sumber asal seperti bahasa Inggeris.
Ia akan dibincangkan secara menyeluruh dengan pakar bahasa dan ahli akademik dari institusi pengajian tinggi (IPT) tempatan. Malah, apabila kita cipta istilah baru, DBP akan bandingkan dengan organisasi bahasa di negara jiran termasuk Brunei, Singapura dan Indonesia.
"DBP tidak menggubal istilah sewenang-wenangnya kerana mempunyai kaedah sistematik termasuk dalam proses menyusun kamus. Kaedah ini bukan sesuatu yang sengaja direka tetapi hasil perbincangan di kalangan pakar bahasa serta ahli akademik dan sudah diamalkan sebelum DBP wujud lagi," katanya.
Beliau berkata, tiga kaedah utama yang diguna pakai ialah menterjemah istilah secara langsung, kaedah penyerapan dengan mengubah ejaan dan gabungan kedua-dua kaedah itu. Katanya, DBP sendiri mengalami kesulitan untuk meminta masyarakat mengguna pakai istilah baru yang sudah dicipta kerana ada yang menggunakannya dan menganggap susah untuk disebut seperti berlaku pada istilah tetikus (mouse), sesawang (web) serta belanjawan (bajet).
Mengenai dakwaan bahawa Kamus Dewan menjadi gedung bahasa rojak, Firdaus berkata, DBP mempunyai tanggungjawab memasukkan perkataan yang digunakan masyarakat secara meluas ke dalam kamus sebagai perbendaharaan kata.
"DBP tidak boleh mengabaikan perkataan yang sering diguna masyarakat. Ini kerana selain menambah perbendaharaan kata bahasa Melayu, ia juga akan menjadi rujukan pelbagai pihak termasuk pelajar dan pihak yang berminat mendalami bahasa kita.
"Perlu diingat, bahasa bersifat dinamik dan sentiasa berkembang. Kita tidak dapat lari dari mengikuti perkembangan semasa. Dalam kamus, akan dijelaskan konteks penggunaan perkataan itu sendiri seperti kata mencarut kita jelaskan ia tidak wajar digunakan," katanya. Sementara itu, Ketua Eksekutif Yayasan Karyawan dan bekas Ketua Pengarah DBP, Datuk Dr Hassan Ahmad, berkata dakwaan Dr Wan Hashim bukan bersifat kritikan, tetapi tuduhan yang tidak benar. "Setahu saya, DBP banyak memasukkan perkataan dan istilah asli bahasa Melayu yang diberi makna saintifik atau makna khusus dalam kamus Dewan. Cubalah kaji kamus itu dengan teliti," Berita Harian - 28 November 2007.

Apa yang hendak saya katakan berkenaan isu ini, sebenarnya semua bahasa di dunia ini tidak terlepas daripada meminjam kosa kata atau istilah bahasa asing. Hatta Bahasa Inggeris yang menjadi bahasa perhubungan antarabangsa itu juga banyak meminjam kosa kata daripada Bahasa Latin, Bahasa Arab malahan Bahasa Melayu sendiri. Ini adalah perkara biasa bagi sesuatu bahasa yang bersifat progresif dan berkembang. Sesuatu bangsa yang ingin meneroka bidang ilmu yang baharu mestilah terlebih dahulu bahasa mereka sedia menerima istilah-istilah asing yang berkaitan ilmu yang diteroka. Cumanya setiap bahasa itu mempunya sistemnya yang tersendiri maka sesuatu istilah atau kosa kata yang dipinjam itu mestilah disesuaikan dengan sistem bahasa yang meminjam baik dalam sistem ejaan, sebutan dan tatabahasa.

Oleh itu tidak timbul isu mandul apabila Bahasa Melayu kita banyak meminjam daripada bahasa-bahasa yang lain kerana seperti yang disebut dalam akhbar di atas ini ianya tidak melalui proses yang mudah. Ahli-ahli bahasa tidak sewenang-wenangnya mengambil istilah-istilah bahasa asing semata-mata untuk mengkayakan kosa kata Bahasa Melayu. Bagi saya fenomena ini timbul kerana sikap masyarakat kita termasuk pak-pak menteri sendiri yang lebih gemar menggunakan jalan mudah, menyebut sesuatu perkataan itu dengan mudah dan malas untuk menyebut penjang-panjang.

Memanglah banyak istilah atau kosa kata Bahasa Inggeris yang ringkas dan mudah disebut berbanding Bahasa Melayu. Antara contoh perkataan budget yang mudah disebut berbanding perkataan belanjawan dan juga perkataan parking berbanding tempat letak kereta dalam Bahasa Melayu. Oleh kerana gelagat pengguna bahasa inilah membuatkan ahli-ahli bahasa mengambil inisiatif meminjam istilah-istilah bahasa asing yang lebih mudah disebut dan disesuaikan dengan Bahasa Melayu. Ini adalah lebih baik daripada terus membiarkan masyarakat kita termasuk pak menteri menggunakan bahasa rojak biarpun dalam urusan rasmi.

Akhir sekali apa yang patut perlu kita persoalkan ialah perlaksanaan kaedah pembelajaran subjek Sains dan Matamatik oleh kerajaan kerana segala usaha dan perit jerih ahli-ahli bahasa khususnya mereka yang di Bahagian Peristilahan mengumpulkan istilah-istilah Bahasa Melayu bagi ilmu Sains dan Matematik seakan sia-sia apabila Bahasa Inggeris mengambil tempat dalam proses pengajaran dan pembelajaran bagi subjek yang teknikal ini.